Leestijd: 3 minuten

Paus Franciscus heeft aangegeven, dat er enige ruimte zou moeten zijn om een homoseksuele relatie Gods zegen mee te geven. Zijn belangrijkste argument is ‘pastorale liefde’. Zoiets horen we vaker. Daarom aandacht voor de vraag, of ‘liefde’ misschien een goede reden is om ruimte te geven aan homoseksuele relaties?

Iedereen herkent er wel iets van. Het voelt hard, om de mogelijkheid van een relatie te ontzeggen aan bepaalde mensen. Het voelt fijn, om tegen mensen te zeggen dat je ze hun eigen leven gunt. Je zou zelfs kunnen denken, dat niet-veroordelen past bij het Evangelie. ‘God is toch liefde?!’ Dat brengt bij de vraag, wat liefde is.

Paus Franciscus

Eerst iets over de paus. Vijf conservatieve kardinalen (onder wie Robert Sarah) hebben hem indringende vragen gesteld over homoseksuele relaties. Dit deden zij jaren geleden al, maar er kwam geen reactie. Afgelopen voorjaar publiceerden zij opnieuw zo’n set ‘dubia’. Dat zijn vragen waarop een ‘ja’ of ‘nee’ zou moeten komen.

Als de paus ‘ja’ zou zeggen, zou hij zichzelf vastpraten, omdat hij de achterliggende tijd juist steeds vrijere visies heeft verkondigd. Als hij ‘nee’ zou zeggen, zou hij een probleem aan de andere kant hebben, omdat hij dan openlijk de leer van de Rooms-Katholieke Kerk af zou vallen.

Paus Franciscus heeft dit dilemma ontweken door een persoonlijke brief aan de kardinalen te sturen, waarin hij zijn visie uiteen zet. Omdat de kardinalen bleven aandringen op een echt antwoord, heeft hij die brief onlangs laten publiceren. Daarin zegt hij, dat het huwelijk weliswaar uniek is, maar dat het goed denkbaar is dat in bepaalde gevallen mensen in een homoseksuele relatie toch Gods zegen meekrijgen. Op zich past dit bij de werkwijze van de Rooms-Katholieke Kerk, die vaak een onderscheid hanteert tussen de officiële leer (rechtlijnig) en de pastorale praktijk (meebewegend), maar vanuit het Vaticaan was het nog nooit zo gezegd.

De handelswijze van de kardinalen lijkt hard, die van de paus mild (zo spreekt bijvoorbeeld het Nederlands Dagblad er over). De realiteit is veeleer, dat bezorgde kardinalen met de rug tegen de muur staan en eerlijke vragen stellen, maar dat de paus met een vriendelijke glimlach de leer van de kerk bij het grofvuil zet. Liefde is niet altijd wat het lijkt…

Pastorale spanning

Het alternatief is natuurlijk niet: ‘de waarheid is hard’. Alsof je maar gewoon moet zeggen waar het op staat, punt uit. Iedere ambtsdrager met een herderlijk hart kent die momenten in een gesprek. ‘Joh, als ik mijn gevoel volgde, dan zou ik graag zeggen dat het mag.’ Echt niet alleen op het terrein van (homo)seksualiteit of (her)trouwen. Je voelt mee in de pijn, je ziet de nood en de onmogelijkheid. En dan toch ‘nee’ zeggen…?

Wie deze spanning niet kent, heeft nog geen ervaring met de gebrokenheid van deze wereld. Wie deze spanning wel kent, is daarmee nog geen ‘gespleten persoonlijkheid’: eerst de meevoelende pastor, daarna de harde dominee; eerst vriendelijke ogen, dan een opgeheven vinger. De innerlijke verscheurdheid behoort bij eenzelfde hart, dat het goede zoekt voor degene die voor je zit.

Maar steeds meer hoor je, dat die spanning niet nodig is. ‘Laat gewoon de liefde het winnen,’ is dan de gedachte.

Waarheid en liefde

Waarvan zou dan de liefde het moeten winnen? Van de rechtlijnigheid. Men schetst dan een tegenstelling tussen waarheid en liefde. Vanuit de waarheid zou je homoseksuele relaties moeten afwijzen, maar vanuit de liefde zou je er toch ruimte voor moeten zoeken. Dit is echter niet terecht. Er is wel onderscheid tussen waarheid en liefde, maar geen scheiding. ‘De liefde verblijdt zich in de waarheid’ (1 Korinthe 13:6), die tekst blijft vaak (hoewel niet altijd) onderbelicht. Het spreken van de waarheid is een daad van liefde. Natuurlijk, alleen als dit gebeurt in een houding van liefde. Niet in hardheid, wel met hulpvaardigheid.

Er is meer. Het huwelijk is niet voor niets een publieke zaak: ze heeft invloed op de ordening van de samenleving. Het maakt nogal wat uit hoe huwelijken functioneren. Goed voorbeeld doet goed volgen, slecht voorbeeld ook. Een paus die zegt dat je elk geval individueel moet bekijken, vergeet (welbewust?) dat het nooit bij dat ene geval zal blijven… Homoseksuele relaties afwijzen is een daad van liefde voor de lange termijn.

En als laatste: zouden wij het beter weten dan God? Als wij iets gaan goedkeuren wat God afkeurt, dan wekken we de indruk dat we barmhartiger zijn dan Hij. Alsof Hij in de Bijbel toch eigenlijk wat ruimte had moeten geven aan ‘homoseksuele relaties in liefde en trouw’. Als Hij het niet heeft gedaan, dan moeten wij maar zo vriendelijk zijn… Nee! Wij geloven, dat God volmaakt weet wat goed voor ons is. In álle gevallen moeten we de Heere laten aanwijzen wat onze zonde en wat Zijn weg is. In alle gevallen moeten en mogen we ons toevertrouwen aan Zijn waarheid en genade. De zuiverheid van Zijn liefde betekent, dat Hij geen excuus heeft voor de zonde maar wel oog voor de zondares (Joh. 8:11).

---

Gepubliceerd: 06-10-2023