Leestijd: 4 minuten

In de achterliggende weken woedde een stevig gesprek op diverse opiniepagina’s over man/vrouw-verhoudingen. Het lijkt een achterhoedegevecht, maar dat is het niet. De discussie is het beslist waard en vraagt om een vervolg. Een inventarisatie.

De Rooms Katholieke Kerk zette deze week een wissel om. Paus Franciscus ging akkoord met het zegenen door priesters van relaties tussen mensen van hetzelfde geslacht. Ook bij de Nederlands Gereformeerde Kerken maakt men zich op voor een drastische stap.

 ‘Homoseksuele kerkleden met een relatie moeten binnen de Nederlandse Gereformeerde Kerken (NGK) ambten kunnen vervullen en aan het Heilig Avondmaal deelnemen’, zo luidt het advies aan de Synode van de NGK, dat tot stand kwam na vijf jaar studie.

M/V debat

In het licht van deze ontwikkelingen kan het geanimeerde gesprek dat de achterliggende weken in de gereformeerde gezindte ontstond over man/vrouw-verhoudingen overkomen als een achterhoedegevecht. En dat is ook hoe het door Prof. dr. Miranda Klaver geduid werd. Maar schijn bedriegt. Het gaat hier om een wezenlijk onderwerp dat direct raakt aan het geestelijke welzijn van gezinnen, kerken en onze maatschappij.  

Het gesprek begon met het verslag van een studiedag van het Dutch Bible Network. ‘Reformatorische vrouwen worstelen in toenemende mate met een genderkloof en hebben behoefte aan een open gesprek over de rol van man en vrouw’, zo was de boodschap. Helaas leek de ‘Bible’ niet het uitgangspunt voor het gesprek die dag. Het kwam vooral over als een pleidooi voor acceptatie van praktijken die gegroeid zijn.

Een aantal predikanten betrokken bij Bijbels Beraad M/V reageerde op het verslag van de studiedag en op de samenvatting van de lezing van Klaver tijdens die dag met een uiteenzetting van klassieke Bijbelse lijnen op het gebied van man/vrouw-zijn. ‘Hoog tijd dat doordenking man/vrouw-verhouding prioriteit krijgt’, schreven zij, daarbij vooral doelend op kerken.

Christine Stam-van Gent reageerde hierop wat vinnig en vroeg aandacht voor de weerbarstige werkelijkheid. Ze stelt vast dat veel mannen en vrouwen in de refo-wereld tot haar verdriet nogal eens langs elkaar heen leven in verschillende werelden. ‘Mannen en vrouwen hebben elkaar keihard nodig. In het gezin en op elk levensterrein daarbuiten. Ze moeten elkaar aanvullen en opscherpen. „IJzer scherpt men met ijzer”.’

Interessante wending
Op dat punt gekomen nam het gesprek een interessante wending. De blik werd gericht op de rol van mannen en vaders. Wim Kranendonk schreef ‘Zeven lessen van Mike Pence voor een goed gezinsleven’. Enkele van die lessen: ‘De eettafel is de belangrijkste pedagogische werkplaats’ en ‘Breng waar nodig ook offers voor je kind’.

In mijn artikel ‘Terug naar Bijbelse mannelijkheid’ ging ik aan de hand van het recente boek ‘The Toxic War on Masculinity, How Christianity Reconciles the Sexes’ in op de vraag wat een Bijbelse man is, en stelde vast dat de eerste verantwoordelijkheid van zowel man als vrouw in het gezin ligt. Hilde Westerman-Dannenberg sloot hier deels op aan: ‘Falende doordenking mannenrol oorzaak genderkloof.’

Daarnaast schreef ds. C.J. Meeuwse een fijnzinnige bijdrage over de bijzondere zegen van dienstbare vrouwen. ‘Het is indrukwekkend hoe in Gods Woord de vrouw soms naar voren wordt gehaald in haar functioneren in het openbare leven, het gezinsleven of het kerkelijk leven. Daarin mag de vrouw op bijzondere wijze tot zegen zijn’. En op Cvandaag schreef ds. M. van Reenen een ode aan de vrouw ‘Traditioneel-Bijbels standpunt niet bedoeld om vrouw in haar hok te stoppen’, kopte het artikel.

Dat er onderliggend uiteindelijk toch ook sprake is van fundamentele theologische verschillen van inzicht bleek tot slot vooral uit het artikel van prof.dr. J. Hoek op CVandaag. Hij is van mening dat Genesis 2 gelezen moet worden door de bril van Genesis 1, en vindt dat er sprake is van fundamentele gelijkwaardigheid van man en vrouw, die veel ruimte geeft voor participatie van de vrouw in cultuur en maatschappij.

Hoe verder

Het is duidelijk dat het gesprek vraagt om vervolg en verdieping. Hoe nu verder? Ik noem enkele aspecten.

In de eerste plaats heeft deze gedachtewisseling duidelijk gemaakt dat een Bijbelse bezinning op dit onderwerp bepaald geen overbodige luxe is. Uit sommige uitspraken bleek een schrijnend gebrek aan respect voor Schriftgezag wanneer het gaat om dit onderwerp. Je kunt van alles vinden van het artikel dat de predikanten schreven, maar het benoemen en uitleggen van belangrijke Bijbelse grondlijnen blijkt zeer noodzakelijk.

Vervolgens is duidelijk geworden dat er geen Bijbelse bezinning mogelijk is op de positie van de vrouw zonder Bijbelse bezinning op de positie van de man. Een heldere visie op de positie van de man en zijn rol in het gezin maakt ook veel duidelijk over de positie van de vrouw. Dat is belangrijke winst van het gesprek van de afgelopen weken.  

Bovendien blijkt dat er niet alleen een genderkloof is, maar ook een kloof tussen theorie en praktijk. Op een hoog abstractieniveau is er onder veel Bijbelgetrouwe christenen misschien nog wel een grote mate van overeenstemming over de Bijbelse positie van mannen en vrouwen. Maar de vertaling naar de complexe, hedendaagse, weerbarstige praktijk is niet eenvoudig. Dit vraagt dus verdere doordenking.

Daarnaast, niet op alle aspecten is er overeenstemming over de theorie. Het artikel van Hoek maakt dit duidelijk. Maar het geldt ook voor meer praktische vragen: wanneer mag een vrouw leiding geven? Mag dat Bijbels gezien eigenlijk nooit? Mag het soms, in bepaalde omstandigheden? Mag het alleen buiten het huwelijk? Mag het overal, behalve in de kerk en/of politiek?

Werk aan de winkel
Er is dus werk aan de winkel, ook voor Bijbels Beraad M/V. In het voorjaar verschijnt een belangrijke studie van onze lector dr. M. Klaassen waarin dit een van de hoofdonderwerpen is. De presentatie hiervan is gepland op DV 23 mei 2024.

Daarnaast zijn we voornemens om een M/V-werkgroep te starten, onder meer om de vertaalslag van theorie naar praktijk te maken.

Uiteraard staan we open voor alle goede suggesties! Het onderwerp is belangrijk genoeg. U kunt die mailen naar [email protected].

---

Gepubliceerd: 22-12-2023