Leestijd: 4 minuten

Net vóór het begin van de Australische zomervakantie heeft de regering aldaar een wet in werking laten treden die de toegang tot sociale media verbiedt voor jongeren onder de zestien jaar.

Australië heeft als eerste land ter wereld deze drastische maatregel genomen. Zo willen ze het kwaad beteugelen dat de sociale media betekent voor kwetsbare kinderen. Premier Anthony Albanese verklaarde dat het land een ingrijpende verandering op het sociale en culturele vlak heeft willen teweegbrengen, om hierdoor jongeren te beschermen. (NRC, 9 december 2025)

Tilly

De activiteiten van Emma Mason (52), advocaat en moeder van Tilly , gingen daaraan vooraf. Deze Tilly (15) pleegde zelfmoord, omdat ze vreselijk werd gepest door leeftijdsgenoten en zij er niet meer tegenop kon. De laatste druppel vormde een gefakete naaktfoto van haar die een jongen uit haar klas deelde via Snapchat. Volgens haar moeder ging het vanaf dat moment steeds slechter met Tilly. Haar moeder had het meisje op haar twaalfde een smartphone gegeven, zodat ze elkaar altijd konden bereiken. ‘Ik gaf haar die telefoon om haar te beschermen’, vertelde ze met enige wroeging. Nadat Tilly uit het leven was gestapt, ontdekte de politie op haar telefoon talloze meldingen met instructies hoe zij een knoop moest leggen en hoeveel pijnstillers ze moest nemen om zelfmoord te plegen. Die meldingen gingen gepaard met klinkklare aanmoedigingen.

Wereldprimeur

De Australische premier heeft het tijdstip voor het sociale mediaverbod niet willekeurig gekozen. Hij hoopt dat de kinderen – nu van de sociale media verstoken – weer met elkaar gaan spelen en in de zojuist aangebroken zomervakantie de vrije natuur in zullen trekken. Het verbod is een wereldprimeur en heeft veel aandacht gekregen in  andere landen. Ook Ursula van der Leyen, voorzitter van de EU-commissie, moeder van zeven kinderen en grootmoeder van vijf kleinkinderen, staat er volkomen achter en overweegt voor de EU ook maatregelen.

Het kinderbrein

Waar gaat het allemaal om? Het kinderbrein kan geen weerstand bieden aan alle verleidingen die meekomen met de talloze mogelijkheden die de smartphone biedt. Het vindt daar allerlei zaken waar het qua ontwikkelingsniveau niet aan zou mogen worden blootgesteld: videoclips die  nieuwe en gewelddadige dingen presenteren, influencers die kinderen op de mouw spelden dat een man zijn vrouw mag slaan en werelden van seks en porno die voor kinderen onder handbereik liggen.  In een commentaar verwoordde ds. O. Lohuis het kort geleden zo: ‘jongemannen lopen met een bordeel in hun zak rond’. Jonge kinderen kunnen zomaar bij deze dingen terechtkomen. Zij treden  dan een wereld binnen met een totaal verwrongen beeld van mannen en vrouwen.

Kinderen nemen hun smartphone mee naar bed. Daar blijven ze nog uren online, bijvoorbeeld op de zwaar verslavende app Roblox. Daardoor ontstaan problemen als slaaptekort, depressie, concentratiestoornissen en nog veel meer! Wát doen wij onze kinderen hiermee aan? Een tegenwerping is dan vaak: ‘Maar we leven nu in een andere tijd en we mogen onze kinderen de vooruitgang niet onthouden!’. Of: ‘We kunnen in deze tijd niet meer zonder’.

Duistere ‘algoritmes’

Maar wát geven we onze kinderen?  Een smartphone is niet anders dan een ‘onbekende macht die een ruïnerende invloed uitoefent’. Ik moet dat nader preciseren! Ik moet feitelijk zeggen: ‘een onbekende macht die een demonisch-destructieve invloed uitoefent’. Dat is waar het om gaat! Een macht uit de duistere wereld! Men spreekt over ‘algoritmes’, die werkzaam zijn. Daarover kunnen wij een tamelijk neutraal verhaal ophangen in die zin dat het om een wiskundig principe gaat, maar binnen het sociale en maatschappelijke leven hebben wij er helemaal niets moois en goeds van gezien. Algoritmes hebben er bijvoorbeeld voor gezorgd dat in de tijd dat de ‘toeslagenaffaire’ in Nederland ontstond, mensen gestigmatiseerd en gebrandmerkt werden als crimineel, omdat ze frauduleus zouden hebben gehandeld.

Gevrijwaard

Het is tekenend dat iemand als Steve Jobs, de voormalige CEO van Apple en de uitvinder van de smartphone, nog bij zijn leven zijn kinderen wilde vrijwaren van zo’n schermpje in hun schooltijd. Hij dácht er niet over zijn kinderen daarmee vertrouwd te maken. Datzelfde gold ook voor andere CEO’s van Techbedrijven als Meta, Microsoft en Google. Zij waren zich maar al te zeer bewust van de gevaren van de algoritmes en waagden daar hun kinderen niet aan. ‘Hoe laag bij de grond en doortrapt!’ denk ik dan ,‘Hoe kan het bestaan dat je dat wél doet ten aanzien van kinderen van anderen?’

Ik zie hier ‘de duivel rondgaan als een brullende leeuw, op zoek naar wie hij zou kunnen verslinden’. (1Petrus 5:8) Waar hij rondgaat, gebeurt dat niet op klompen, maar op kousenvoeten om het ouderwets te zeggen. Hij  doet hij dat uiterst effectief, verscheurend en meedogenloos.

Waakzaam

Wij kunnen niet waakzaam genoeg zijn. Met het dramatische verhaal van kinderen als Tilly in ons achterhoofd (en van vele anderen) is de vraag: ‘Moeten wij niet bij onze eigen overheid aandringen op maatregelen zoals die in Australië genomen zijn, en niet blijven wachten op wat Europa gaat doen?’

Hoe zit het trouwens met ons, ouders en opvoeders die belijden christen te zijn? Zijn wij ook zelf niet bezweken voor de verleiding? Brengen wij niet veel te veel tijd door op onze smartphones? Zijn wij daarmee niet alle geloofwaardigheid verloren als het gaat om onze kinderen het goede voorbeeld te geven? Ik denk tenslotte met betrekking tot onze kinderen aan een woord van de Heere Jezus in Lucas 11:11-13: ‘Welke vader onder u zal aan zijn zoon, als hij hem om brood vraagt, een steen geven; of ook als hij om een vis vraagt, hem in plaats van een vis een slang geven; of ook als hij om een ei vraagt, hem een schorpioen geven?’

---