Leestijd: 4 minuten

Enkele maanden geleden schreef ik een artikel dat als titel had “Waarom is één keer overspel zo’n groot probleem?“. Daarin ging het vooral over het kwaad dat je je vrouw of man daarmee aandoet en de verschrikkelijke gevolgen ervan. Dit keer wil ik iets schrijven over: hoe verder nadat dit is gebeurd? Is er een weg terug? Wat zegt de Bijbel over wat er moet gebeuren nadat dit heeft plaatsgevonden?

Is het huwelijk te redden?

De statistieken tonen aan dat overspel een belangrijke oorzaak is van veel echtscheidingen. Het huwelijk komt hierdoor natuurlijk onder grote druk te staan, de echtelijke eenheid is verbroken. Daarmee bedoel ik dat de exclusiviteit van de huwelijksrelatie, ‘dit hebben wij alleen met elkaar’, is aangetast. En juist die exclusiviteit is nodig voor intimiteit. Toch is het niet zo dat overspel per definitie het einde van de huwelijksrelatie inluidt. Er vindt een vreselijke aardbeving plaats en het gebouw van het huwelijk staat op zijn grondvesten te schudden. En toch is het mogelijk dat de ravage wordt opgeruimd en het gebouw wordt hersteld.

Ik wil degene die hier mee te maken hebben sterk aanmoedigen om na overspel te proberen elkaar weer te vinden en niet te kiezen voor echtscheiding. Gods wil is in de eerste plaats vergeving en verzoening. Binnen Bijbels Beraad M/V hebben we daar meerdere keren grote zegen van gezien. Omdat iedere situatie uniek is en ook iedere huwelijksrelatie uniek is vind ik het moeilijk om hier in algemene zin over te schrijven. Toch meen ik dat de volgende principes in iedere situatie waarin men probeert het huwelijk te redden, van belang zijn.

Kiezen wat juist is

Degene die overspel heeft gepleegd moet oprecht berouw hebben over wat er is gebeurd, de overspelige relatie opgeven en ervoor kiezen om die ander nooit meer te zien of te spreken, en geen enkel contact met hem of haar meer te onderhouden. Er moet een krachtdadige en overtuigde beslissing zijn om terug te keren naar de eigen vrouw of man. Het is ook belangrijk dat er oprecht vergeving gevraagd wordt aan degene die bedrogen is.

Beminnen is een beslissing, houden van heeft meer te maken met de wil dan met de emoties. De man of vrouw die de fout in is gegaan moet laten zien dat hij of zij er duidelijk voor kiest om zich weer toe te wijden aan de huwelijkspartner. Ook al gaat dat tegen gevoelens in. Wij zijn niet gemaakt om een speelbal te zijn van onze gevoelens. Soms moet je kiezen voor wat juist is, ook al voel je er niets voor, om zodoende weer gevoel te krijgen voor datgene waar je voor kiest.

Onhoudbaar

Wanneer de overspelige partner niet bereid is om te stoppen met zondigen en blijft houden van een ander (ook dat is een keuze) dan wordt het een onhoudbare situatie. Jezus maakt een duidelijke uitzondering wanneer hij spreekt over het blijvende karakter van het huwelijk. Hij zegt dat in geval van ‘ontucht’ of ‘hoererij’ (dat wil zeggen voortdurende immoraliteit) de onschuldige partij geen echtbreuk pleegt wanneer hij of zij de overspelige partner wegzendt of verlaat (Matt. 5:32; 19:9). Wanneer overspel blijft plaatsvinden is het kwaad dat binnen het huwelijk plaatsvindt erger dan het kwaad van de echtscheiding.

Echte communicatie

Maar stel dat er wel een oprechte terugkeer is tot de eigen man of vrouw. Dan is er nog een lange weg te gaan. Vaak is het zo dat de dader dan de hele kwestie snel wil afronden en verder wil leven als vroeger. Maar zo makkelijk gaat dat niet. Degene die het is aangedaan begint dan pas vaak met het verwerken en heeft heel veel tijd nodig om het uiteindelijk (misschien) te kunnen vergeven en weer te kunnen gaan vertrouwen. De dader moet daar respect voor hebben en de ander daar ruim de tijd en de ruimte voor geven. De pijn die is aangedaan is bijna met geen pen te beschrijven. Voor die emoties moet ruimte zijn, om die te beleven en te uiten en te verwoorden.

De levensader van iedere huwelijksrelatie is de communicatie met elkaar. Waarschijnlijk is het mis gegaan nadat de communicatiekanalen binnen het huwelijk waren dichtgeslibd. Daarom moet er tijd vrij gemaakt worden voor echte communicatie. En de beslissing moet genomen worden om daar hard aan te werken en er moeite voor te gaan doen om dat weer te leren.

Elkaar kennen

Dat betekent ook dat zowel man als vrouw leren om open te zijn over wat er diep van binnen speelt, met name over wat voor gevoelens er aanwezig zijn. Die gevoelens moeten niet worden beoordeeld of bekritiseerd, omdat gevoelens geen morele waarde hebben. Daarmee bedoel ik dat het niet zondig is om boosheid, verdriet of angst te voelen. Ook negatieve emoties mogen er zijn. Die moeten niet ontkend, weggestopt of veroordeeld worden. Wanneer man en vrouw leren om bij hun eigen gevoelens te komen, die door te hebben en er open over te zijn, ontstaan er kansen om elkaar echt te ontmoeten, ook op het emotionele vlak. Dan leer je elkaar kennen en ga je elkaar begrijpen.

Het is mogelijk om dertig jaar getrouwd te zijn en elkaar toch nog niet te begrijpen. Dat komt omdat man en vrouw dan niet hebben geleerd om open en eerlijk te zijn over wat er nou werkelijk in hen omgaat. Maar je bent nooit te oud om te leren. Juist het leren blootgeven van je gevoelens, het laten zien wie jij werkelijk bent, brengt weer nabijheid en intimiteit. Het is een kunst om je eigen maskers door te hebben, om jezelf te gaan begrijpen in hoe je aan de ene kant wilt overkomen bij anderen, en aan de andere kant diep van binnen bent. Daar is vaak een verschil tussen. In het huwelijk is het bedoeling de maskers af te kunnen zetten en het hart voor elkaar te openen. Als er één ding nodig is voor herstel van de huwelijksrelatie na overspel, dan is het wel dit.

---