Leestijd: 3 minuten

Nederland was vorige week eventjes wereldnieuws. Kroonprinses Amalia mag als ze dat wil met een vrouw trouwen.

Minister-president Rutte kondigde het besluit aan namens het demissionaire kabinet. Niet eens in de Kamer en ook niet in een persconferentie. Er was gewoon een NOS-verslaggever die ernaar vroeg. Rutte deelde het nieuws fijntjes glimlachend mee en stuurde een briefje naar de Tweede Kamer. Ook weer geregeld!

Er werd geen advies ingewonnen bij de Raad van State, er vonden geen debatten plaats in de Tweede Kamer, er waren geen stemmingen, er werd geen wetsvoorstel ingediend, en er wordt ook niet gewacht totdat er een nieuw kabinet is. Een besluit op een achternamiddag van een kabinet dat op zijn laatste benen loopt, is alles wat nodig is. De Tweede Kamer heeft daar kennelijk alle vrede mee.

Ook coalitiepartijen Christenunie en CDA kunnen zich blijkbaar goed vinden in het besluit. De betreffende ministers lagen niet dwars, anders zou het vermoedelijk wel doorgeschoven zijn naar het nieuwe kabinet.

Het is niet eens zo lang geleden dat de regering een heel ander besluit nam. Toen in 2000 de wet behandeld werd die het ‘homohuwelijk’ mogelijk maakte, nam het toenmalige kabinet het standpunt in dat wanneer een troonopvolger of een koning of koningin zo’n ‘huwelijk’ aan zou gaan, de rechten op de troon zouden vervallen, vanwege de erfopvolging.  

Dat viel te begrijpen. Monarchie is per definitie een erfelijke zaak. Wat gebeurt er dan als twee vrouwen –twee koninginnen dus– kinderen ‘nemen’, met hulp van een man die zo vriendelijk is zaad ter beschikking te stellen. Dat is een lastige vraag. Het is in ieder geval geen vanzelfsprekendheid dat zo’n ‘onecht’ kind recht kan hebben op de troon. De grondwet staat dit niet toe.  

Nu zou je denken dat het kabinet daar al goed over nagedacht had toen ze het besluit namen, maar nee, de premier gaf aan dat dit een ‘vreselijk gecompliceerde’ kwestie is en dat die hobbel maar genomen moet worden wanneer het te zijner tijd concreet speelt. Dit kan dan in de toestemmingswet , die dan moet worden ingediend, ‘meegenomen’ worden – met meeweging van alle specifieke feiten en omstandigheden die er dan zijn. Lijkt best lastig, een toestemmingswet indienen die ongrondwettelijk is.

Ironisch genoeg, de meest diepgravende beschouwing naar aanleiding van het nieuws kwam van de conservatieve christelijke Amerikaanse denker Albert Mohler in ”The Briefing”, zijn dagelijkse commentaar op het nieuws (klik hier om naar de bewuste aflevering te gaan). Hij stelt enigszins geamuseerd vast dat ze in Nederland kennelijk nog niet helemaal ‘bij’ zijn, want in een genderneutrale wereld wil je natuurlijk helemaal niet meer spreken van koningen of koninginnen en van hij of zij.

Vervolgens legt hij zijn vinger bij een zinnetje in de Wall Street Journal naar aanleiding van het nieuws, waar gesproken wordt over ‘vorstenhuizen die met de tijd mee willen gaan’. Mohler stelt vast dat dit heel kenmerkend is voor de moderne tijd: opvattingen veranderen met tijd van duur, en je moet met de tijd meegaan. Dat was eeuwen en zelfs millennia lang voor de mensheid helemaal niet vanzelfsprekend.

Maar wat was nu ook alweer de kracht van een monarchie? Was dat niet vooral continuïteit? Daarom vindt troonopvolging plaats van generatie op generatie. „De koning is dood” en „lang leve de koning” klinken altijd in één adem.

Erfopvolging behoort tot het hart van het koningschap. Een monarchie bestaat bij de gratie ervan. Erfopvolging is per definitie biologisch bepaald: er is een biologische man voor nodig en een biologische vrouw. Het zou daarom zomaar kunnen zijn dat premier Rutte vorige week het einde –op termijn– van het Nederlandse Koningshuis aankondigde.

---

Gepubliceerd: 22-10-2021