Leestijd: 4 minuten

Voor velen klinkt wat Paulus schreef in Efeze 5 als onderdrukkend en uit de tijd: “De man is het hoofd van de vrouw.” En: “Vrouwen, wees uw eigen mannen onderdanig.” Is dat niet veel te veel ongelijkheid? Stimuleert dit niet het heersen van de man over de vrouw? We leven toch in een tijd waarin we veel vorderingen hebben gemaakt op het gebied van vrouwenemancipatie? Misschien klinkt dit wel, van alles wat we in de Bijbel lezen over het huwelijk, in onze tijd het meest aanstootgevend.

Mijns inziens worden deze opmerkingen van Paulus soms inderdaad verkeerd opgevat en toegepast, waardoor er misstanden ontstaan. Als de Heere God na de zondeval tegen de vrouw zegt dat haar man over haar zal heersen (Genesis 3:16), dan moeten we beseffen dat dit een gevolg is van de zondeval. Het wil niet zeggen dat het heersen van de man over de vrouw wenselijk of normatief is.

Toch is het onderwijs van Paulus uit Efeze 5 nog steeds relevant voor deze tijd en van groot belang voor het goed functioneren van het huwelijk. De vraag is echter wat Paulus wel en niet bedoelde met zijn uitspraken. Hoe moeten we dit uitleggen en waarom is dit onderwijs relevant?

Het hoofd zijn van de man

Hiermee wordt niet bedoeld dat de man geroepen is de baas te zijn over zijn vrouw en haar voortdurend bevelen kan uitdelen. Zo van, hij komt thuis van zijn werk, ploft neer op de bank en zegt: “Vrouw, breng mij eens even mijn pantoffels en een biertje!”. Het voorbeeld dat wordt gegeven voor mannen is dat van Jezus Christus. De man behoort het hoofd van zijn vrouw te zijn, zoals Christus het Hoofd is van de gemeente. Deze Jezus zei: “Ik ben niet gekomen om gediend te worden, maar om te dienen.” Hoe was Jezus het Hoofd van Zijn gemeente? Hij heeft Zijn leven tot in de dood voor de gemeente gegeven, om haar te behouden. Hij heeft Zijn leven voor Zijn gemeente afgelegd.

Het idee van ‘hoofd zijn van zijn vrouw’ heeft dan ook meer te maken met ‘hoofdverantwoordelijk zijn’ dan met ‘regeren’ of ‘de baas spelen’. De man is hoofdverantwoordelijk voor het goed functioneren van het huwelijk, door voor te gaan in dienstbaarheid.

Liefhebben

Welke woorden geeft Paulus er nog meer aan? “Mannen, heb uw vrouw lief, zoals ook Christus de gemeente heeft liefgehad.” Dat deed Jezus met een zeer grote mate van zelfopofferende liefde. Hij heeft Zich voor haar overgegeven tot in de dood aan het kruis. Hij heeft voor Zijn gemeente geleden, om haar tot zegen te zijn. Er bestaat geen waar leiderschap zonder lijden. Het hoofd zijn van je vrouw betekent dat je bereid bent om voor haar te lijden en je leven voor haar af te leggen. Het betekent je vrouw op handen dragen, haar zegen voor ogen hebben, alles in het werk stellen om haar te helpen, beschermen, eren en dienen.

Stralend maken

Christus heeft Zijn gemeente geheiligd en gereinigd om haar in heerlijkheid voor Zich te plaatsen. Dat betekent, om haar stralend te maken als een reine bruid. Zo behoren mannen het hoofd van hun vrouw te zijn: zich zo onzelfzuchtig voor haar inzetten dat zij stralend wordt. Elk huwelijk staat of valt met de bereidheid van beiden om zich in te zetten voor het heil van de ander. De man moet daarin voorgaan. Hij moet als eerste bereid zijn om zich actief, daadwerkelijk, in te zetten om tot zegen te zijn van zijn vrouw.

Als je eigen lichaam

Paulus zegt ook nog dat mannen hun vrouw moeten liefhebben als hun eigen lichaam. Vanuit het hoofd wordt er gezorgd voor het lichaam. Het lichaam hoort bij het hoofd. Het hoofd en het lichaam zijn een. Heb je vrouw lief als jezelf. Zij is jouw lichaam. Zorg goed voor haar, zoals je ook goed zorgt voor je eigen lichaam. Als je dat doet ben je een man voor je vrouw, zoals Christus het Hoofd is van Zijn lichaam.

De onderdanigheid van de vrouw

Terwijl Paulus aan het begin van dit gedeelte spreekt over de onderdanigheid van de vrouw, sluit hij het gedeelte af met: “de vrouw moet ontzag hebben voor haar man”. Onderdanigheid betekent niet het sloofje zijn, minderwaardig zijn, geen mening mogen hebben of een stil schuw vogeltje moeten zijn. Het betekent niet dat de vrouw geen kritiek op haar man mag hebben of alles maar moet slikken. Een volgens Bijbel beeld ‘onderdanige’ vrouw kan een pittige vrouw zijn, met een sterke persoonlijkheid. De onderdanigheid betekent ook niet dat de vrouw in het huwelijk niet haarzelf zou mogen zijn of zichzelf niet zou mogen ontplooien.

Wat betekent het wel? Dat zij vol respect met haar man omgaat. Dat zij hem respecteert, hem hoog houdt en hem tot zegen is door hem te waarderen, helpen, dienen en beschermen.

Altijd maar commentaar

Als er een ding is waar een man op afknapt is dat wanneer een vrouw altijd maar commentaar op haar man heeft. Als zij hem het gevoel geeft dat hij niet goed genoeg is. Een man is gevoelig voor wel of niet gerespecteerd worden. De innerlijke houding die de vrouw aanneemt ten aanzien van haar man bepaalt veel. Als zij vanbinnen op hem neerkijkt, niet tevreden is met zijn persoonlijkheid, uiterlijk of inkomen, en denigrerende opmerkingen of grapjes over hem maakt, dan werkt dat dodend. Vrouwen, heb respect, heb ontzag voor je man. Dat moet niet alleen afhankelijk zijn van hoe hij zich opstelt. Het is ook een keuze.

Moderne psychologie bevestigt de Bijbel

Uit psychologisch onderzoek blijkt dat vrouwen het vooral nodig hebben om geliefd te worden, en dat mannen het vooral nodig hebben gerespecteerd te worden. Paulus sloeg 2000 jaar geleden al de spijker op zijn kop. Dit onderwijs is zo nodig en zo relevant, juist in deze tijd van toenemende zelfzucht en egocentrisme.

Door de Geest van Christus in ons kunnen we deze wegen bewandelen. Zowel de man als de vrouw behoren naar hun eigen, van elkaar verschillende verantwoordelijkheid te leven. Als de man zijn vrouw zo liefheeft is het geen moeite voor haar hem te respecteren. Als de vrouw haar man met zoveel respect behandeld, is het geen moeite voor hem om haar zo lief te hebben.

---

Gepubliceerd: 16-05-2025