Leestijd: 4 minuten

In NRC van 10 april 2025 stond een ultra korte bijdrage van een moeder aan wie iets opviel uit een verhaal van haar dochter over een kinderspel. Zo’n ‘Ikje’ mag uit maximaal 120 woorden bestaan en deze bijdrage van een gewone lezer had als opschrift ‘Spermaspel’.

Mijn dochter (10) vertelt me dat de kinderen in haar klas een geheim spel hebben bedacht: het spermaspel. Ik probeer de alarmbellen die in mijn hoofd afgaan niet te tonen en vraag neutraal hoe het spel in zijn werk gaat. Ze legt het uit: “De kinderen lopen tegen de glijbaan op naar boven, het plateau bovenaan is de eicel. Er is een kind dat iedereen probeert tegen te houden. Wie het eerst boven is heeft gewonnen. Wanneer er twee kinderen tegelijk weten boven te komen op het plateautje roepen we: tweeling!”

We worden de gevoelens van deze moeder niet echt gewaar. Hoe vond ze dit verhaal nu? Het zinnetje over de ‘alarmbellen die in mijn hoofd afgaan’ laat wel iets zien van haar ongerustheid. Spermaspel? Door kinderen in de leeftijd van tien jaar? Er ontwaakt bij deze moeder een besef van klokkenluider te moeten worden en daarom schrijft zij dit ‘Ikje’ in NRC. Is dit allemaal onschuldige kinderfantasie? Maar deze veronderstelling gaat er bij mij niet helemaal in. Ik denk namelijk dat er een gejuich opgaat bij libertijns denkende mensen. Want ik kan mij niet aan de indruk onttrekken dat belangstelling voor alles wat met ‘Lentekriebels’ en dergelijke te maken heeft, een klimaat kan scheppen waardoor het ontstaan van zo’n spermaspel begrijpelijk is. Die moeder slaat ferm op de trom vanuit haar behoefte om te alarmeren. Hiermee wordt zij klokkenluider.

Moed nodig

Er is moed voor nodig om op te staan tegen gegroeide praktijken die verkeerd zijn. Mensen verheffen dan hun stem tegen wat indruist tegen hun geweten of hun gevoel voor rechtvaardigheid. De term ‘klokkenluiders’ werd in de laatste decennia in onze samenleving de benaming voor zulke mensen. Zij zijn het die, soms in hun eentje, protest aantekenden bij bedrijven, instellingen en organisaties. Vaak liep het niet goed met hen af. Ze stelden onrechtvaardigheden en misstanden aan de kaak, maar moesten dat met tegenwerking en verguizing bekopen.

Veel klokkenluiders worden het slachtoffer van boycot door leidinggevenden bij wie het kennelijk aan managementvaardigheden en empathie ontbreekt. Soms worden klokkenluiders ook met de nek aangekeken door collega’s. Het kan zelfs betekenen dat zij van hun werkgever ontslag krijgen!

Voorbeelden

In 2019 kwam openbaar hoe oneerlijkheid en onwaarachtigheid soms tot in de hoogste regionen van de overheid zijn doorgedrongen. Nota bene het Wetenschappelijke Onderzoeksinstituut en Documentatie Centrum (het WODC) als onderdeel van het ministerie van Justitie had toen onderzoeksgegevens zodanig verdraaid dat het liet uitkomen wat men er van wenste. Een hoge vrouwelijke ambtenaar werd tegen wil en dank klokkenluider omdat zij deze onjuistheid niet verdroeg. Zij bond de kat de bel aan en uiteindelijk heeft de directeur van het instituut het veld moeten ruimen. Gerechtigheid!

Iemand als Pieter Omtzigt dankt zijn landelijke bekendheid aan het vasthoudend opkomen voor de slachtoffers van de Toeslagenaffaire. Samen met Renske Leijten legde hij de onrechtvaardige behandeling van gedupeerde ouders bloot, die beschuldigd werden van bedrog en fraude. Hij werd een dossiervreter genoemd, omdat hij zich helemaal vastbeet en ingroef in deze materie. Terecht verwierf hij daarmee de naam van ‘klokkenluider’. De inspanningen en stress die hij hierbij ondervond, leidden uiteindelijk tot een burn-out.

Onlangs was ‘Civitas Christiana’ in het nieuws, een organisatie van conservatief-katholieke huize. Zij schuwen het niet om ontwikkelingen aan de kaak te stellen die schade aanbrengen aan huwelijken en kinderen. Zo trekt deze organisatie van leer tegen wat jonge kinderen voorgeschoteld krijgen over seksualiteit, zelfbevrediging en geslachtsverandering. De media-aandacht die zij creëerden tegen de Week van de Lentekriebels werd hen door de Rutgersstichting niet in dank afgenomen. Je kunt je afvragen of de vorm altijd goed is, maar feit is dat ze strijden voor een gezonde ontwikkeling bij kinderen. Je moet kinderen niet confronteren met waar zij nog niet aan toe zijn. Kinderen moeten kunnen opgroeien in een veilige haven!

In Texas werd onlangs de arts Eithan Haim vrijgesproken. Hij riskeerde 10 jaar celstraf voor het onthullen dat het kinderziekenhuis waar hij werkte doorging met medische geslachtsveranderingen, nadat beloofd was dat ze hiermee zouden stoppen. Met recht kan Haim ook een klokkenluider worden genoemd.

Profeten als klokkenluider

Het woord klokkenluider vind je niet in de Bijbel. Maar het ‘alarm slaan’ als actie des te meer! Déden dat niet alle profeten als het volk Israël de afgodendienst verkoos boven de dienst aan de God van Israël? Sloegen zij niet op de trom als het volk Israël dreigde af te wijken van Gods heilzame geboden en inzettingen?

De profeet Jeremia is er het sprekende voorbeeld van. Hij riep het volk telkens op trouw te zijn aan de God van hun vaderen. De Israëlieten moeten zich niet koesteren in de aanwezigheid van de tempel: ‘des Heeren tempel, des Heeren tempel, des Heeren tempel is dit’. (Jeremia 7:4)  Dat zou alleen maar een valse gerustheid zijn, ‘bedrieglijke woorden’ waarop men vertrouwt! Daarom waarschuwt Jeremia het volk dat het op de weg van de Heere moet blijven. Zo treedt hij in de rol van klokkenluider om Israël bij de les van Gods geboden te houden en het volk tot bekering op te roepen. Het wordt Jeremia niet in dank afgenomen. Het vergaat hem als de mééste klokkenluiders anno nu. Uiteindelijk snoeren ze hem de mond en belandt hij in een ellendige put (Jer.38). Verguizing is zijn lot.

Dat kan klokkenluiders in de gemeente van de Heere Jezus ook gebeuren. Er kan namelijk scheefgroei plaatsvinden in de kerk, er kunnen on-Bijbelse dingen gebeuren, soms misschien onbedoeld. Sommige mensen hebben echter een profetisch zicht op de gemeente of een antenne voor kwalijke zaken. Mensen die zoiets dan melden en dit hardop zeggen, noemen wij vaak ‘lastig’. Ze hebben ook altijd wat te zeuren! Het zijn notoire dwarsliggers, vinden we. Maar laten we hen niet meteen wegzetten als dwarsliggers, maar hen eren als waarachtige klokkenluiders, als helden van de zuiverheid en verdedigers van de waarheid.

Yme Horjus